Porażenie nerwu twarzowego może dotknąć każdego – bez względu na wiek. W wyniku uszkodzenia włókien nerwu następuje nagły paraliż twarzy. Objawiać się to może deformacją twarzy, niemożnością swobodnego zamknięcia powieki czy obniżonym kącikiem ust. Osoba dotknięta porażeniem ma problem z wyraźną wymową, a zdolność do odczuwania smaków może zostać ograniczona. Jakie są przyczyny tego typu dolegliwości? Jak skutecznie leczyć porażenie nerwu twarzowego? 

Jakie są przyczyny porażenia nerwu twarzy?

Porażenie nerwu twarzowego to nagłe porażenie siódmego nerwu czaszkowego. Zazwyczaj nasila się przez 1-2 dni, a następnie osoba nim dotknięta zaczyna zauważać stopniową poprawę. Najczęściej objawy ustępują całkowicie do 2 tygodni, jednak w niektórych przypadkach czas rekonwalescencji może być nieco dłuższy. U nielicznych pacjentów zmiany mogą pozostać na stałe. 

Wśród najczęstszych przyczyn porażenia nerwu twarzowego wymienia się m.in.: 

• udar mózgu,
• stwardnienie rozsiane, 
• zespół Guillaina-Barrego, 
• zakażenie wirusowe (np. aktywna infekcja wirusem opryszczki), 
• reakcja alergiczna, 
• niedoczynność tarczycy, 
• cukrzyca, 
• zapalenie ucha środkowego, 
• ropne zapalenie ślinianki przyusznej
• półpasiec,
• borelioza, 
• sarkoidoza,
• mononukleoza,
• miastenia, 
• niedobór witaminy A, 
• guz mózgu,
• urazy związane z pęknięciem podstawy czaszki lub złamaniem kości skroniowej, 
• zatrucie (np. glikolem etylenowym, tlenkiem węgla), 
• po ekstrakcji korzenia zęba,
• jako skutek uboczny przyjmowania niektórych leków. 

Czasami przyczyną może być porażenie wrodzone, czyli takie, które jest wynikiem wad genetycznych.

Jakie są objawy porażenia nerwu twarzy?

Nerw twarzowy składa się z włókien czuciowych, ruchowych i autonomicznych. Z tego też względu objawy jego porażenia mogą być różne. Pojawiają się one jednak z reguły po jednej stronie twarzy. Wśród najczęściej występujących symptomów wymienia się m.in.:

• obniżony kącik ust, 
• szeroka szpara powiekowa lub opadająca powieka, 
• brak możliwości mrugania powieką po stronie porażenia, 
• brak możliwości uśmiechania się i marszczenia czoła, 
• upośledzenie łzawienia oraz wydzielania śliny, 
• wygładzenie fałdu nosowo-wargowego, 
• zaburzenia artykulacji, 
• drętwienie mięśni twarzy, 
• zaburzenie odczuwania smaków (zwłaszcza w przedniej części języka), 
• trudności z przeżuwaniem, 
• ból ucha lub za uchem (może pojawić się nawet 1-2 dni przed wystąpieniem paraliżu), 
• nadwrażliwość na dźwięki (również może pojawić się jeszcze przed wystąpieniem paraliżu). 

Jak wygląda diagnostyka? 

Przed wdrożeniem odpowiedniego sposobu leczenia lekarz stara się znaleźć przyczynę porażenia nerwu twarzowego. Diagnostyka może opierać się na wykonaniu różnych badań. Najczęściej stosowane są: 

• badanie neurologiczne składające się z wywiadu z pacjentem oraz analizy czuciowo-ruchowo-wydzielniczych właściwości nerwu twarzowego, 
• tomografia komputerowa, 
• elektromiografia,
• elektroneurografia,
• morfologia krwi, poziom glukozy, TSH, OB i stężenia witaminy B12 – jako wskazówka, gdzie szukać przyczyny porażenia nerwu twarzy.

Jak leczyć porażenie nerwu twarzy? 

Sposób leczenia porażenia nerwu twarzy ma związek ze źródłem problemu oraz nasileniem objawów. 

Stosowana jest m.in. terapia farmakologiczna, która polega na doustnym przyjmowaniu glikokortykosteroidów. Pacjent zażywa kortykosteroid – prednizon, którego dawka jest stopniowo zmniejszana. Czas terapii to ok. 2 tygodnie. U części osób zaleca się stosowanie acyklowiru o działaniu przeciwwirusowym oraz suplementacja witaminami z grupy B. Jeżeli występuje niedomykalność powieki i niemożność mrugania, należy aplikować sztuczne łzy, które zapobiegną wysychaniu rogówki.

Ważna jest rehabilitacja, która polega na ćwiczeniach mięśni mimicznych, stymulacji nerwowo-mięśniowej oraz fizykoterapii. Im szybciej rozpoczęta zostanie rehabilitacja, tym pacjent szybciej powróci do zdrowia. Fizjoterapeuta może zalecić wykonywanie niektórych ćwiczeń samodzielnie – w domu. 

Objawy można łagodzić poprzez masaż mięśni twarzy, którego celem jest zmniejszenie ich napięcia. Ponadto zastosowanie mogą mieć m.in. ultradźwięki, laser, elektrostymulacja, naświetlania lampą oraz magnetoterapia. 

W przypadku porażenia nerwu twarzowego zazwyczaj nie stosuje się metod operacyjnych – ze względu na niską ich skuteczność. Interwencja chirurgiczna może mieć zastosowanie w przypadku m.in. przerwania ciągłości nerwu.

U większości osób dotkniętych porażeniem nerwu twarzy poprawa następuje do ok. 2 tygodni. U ok. 5 proc. pacjentów objawy mogą nie ustąpić nigdy – pozostaną na stałe. W przypadku ok. 10 proc. pacjentów pozostać mogą pewne defekty (np. oko przymyka się podczas uśmiechu). Jeżeli dotknęło Cię porażenie nerwu twarzowego – nie czekaj i umów się na wizytę, aby rozpocząć rehabilitację jak najszybciej.